کد مطلب:303569 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:134
عروس شبانه به خانه شوهر برده شد
ابن شهر آشوب از ابن بابویه چنین روایت كرده است:
رسول خدا (ص) دختران عبدالمطلب و زنان مهاجر و انصار را فرمود تا همراه فاطمه به خانه علی (ع) روند. و در راه شادمانی نمایند و اشعاری كه نمایانگر این شادمانی است بخوانند لیكن سخنانی نباشد كه خدا را خوش نیاید. آنان عروس را بر استری كه شهباء نام داشت (یا برشتری)نشاندند و به روایتی نام آن استری كه عروس را بر آن سوار كردند دُلدُل بود.
سلمان فارسی زمام دار استر بود حمزه و عقیل و جعفر و دیگر بنی هاشم در پس آن می رفتند زنان پیغمبر (ص) پیشاپیش عروس بودند و چنین می خواندند.
ام سلمه می خواند:
سرن بعون الله یا جاراتی
واشكرنه فی كل حالات
واذكرن ما انعم ربّ العُلی
من كشف مكروه و آفات
فقد هدانا بعد كفر وقد
انعشنا رب السماوات
وسرن مع خیرنساء الوری
تفدی بعمات و خالات
یا بنت من فضله ذوالعلی
با لوحی منه و الرسالات. [1] .
ترجمه: بروید ای هووهای من بیاری خدا و سپاس گویید خداوند تعالی را در تمام حالات و بیاد آرید كه خداوند بزرگ بر ما منت نهاد بلاها و آفات را برطرف كرد. نامسلمان بودیم ما را هدایت فرمود و ضعیف بودیم ما را توانایی و نیروبخشید و بروید همراه بهترین زنان كه فدای او باد همه خویشان، عمه ها و خاله ها ای دختر آن پیغمبری كه خداوند متعال برتری داد او را بر دیگران به پیغمبری و وحی از آسمان حفصه دختر عمر چنین می خواند:
فاطمة خیرالنساء البشر
و من لها وجه كوجه القمر
فضلك الله علی كل الوری
بفضل من خص بای الزمر
زوجك الله فتی فاضلاً
اعنی علیاً خیر من فی الحضر
فسرن جاراتی بها انها
كریمة بنت عظیم الخطر [2] .
ترجمه: بهترین زنان از جنس بشر است و كیست مثل فاطمه كه چهره اش مانند ماه باشد خدایت برتری داد بر جهانیان به فضیلت پدری كه مخصوص او گردانید آیات قرآن را تو را به ازدواج جوانمردی فاضل در آورد یعنی علی علیه السلام كه بهتر است از همگان پس ببرید ای هووهای من او را كه بزرگوار است و دختر بهترین پیامبران و بزرگ بزرگان مورخان از دیگر زنان و همسران پیامبر (ص) مطالبی را نقل كرده اند كه برای پرهیز از طولانی شدن، از آوردن همه آنها خودداری نموده و فقط سرودی را كه معاذه مادر سعدبن معاذ می خوانده نقل می كنیم.
آورده اند كه معاذه نیز چنین می خواند:
اقول قولاً فیه مافیه
و اذكر الخیر و ابدیه
محمد خیر بنی آدم
ما فیه من كبر ولاتیه
بفضله عَرَّفنا رشدنا
فالله بالخیر مجازیه
ونحن مع بنت نبّی الهدی
ذی شرف قد مكنت فیه
فی ذروة شامخة اصلها
فما اری شیئاً یدانیه. [3] .
سخنی جز آن كه باید نمی گویم،
و بجز راه نكو نمی پویم، نیكو می گویم، و نیكویی را فاش می نمایم.
محمدصلی الله علیه وآله بهترین فرزندان آدم است و از لاف و خودپسندی در امان است به بركت وجود آن حضرت ما راه رشد و درستكاری خود را دریافتیم خدا به نیكی پاداش می دهد و ما به همراه دختر پیغمبر صاحب شرف، شرافت و بزرگی در وجودش ریشه دارد صاحب بزرگی و جلال است كسی كه همتای او را در جهان نمی بینم.
نویسنده كتاب زندگانی فاطمه زهرا [4] كه خود از استادان زبده است در پایان این مطالب نوشته: چنانكه نوشته شده این روایت را بدین صورت از مناقب این شهر آشوب آوردم و او سند خود را كتاب مولد فاطمه و روایت ابن بابویه كه از بزرگان علمای امامیه است معرفی می كند اما پذیرفتن داستان بدین صورت دشوار است نخست چیزی كه ما را دچار تردید می سازد این است كه می گوید: زنان پیغمبر پیشاپیش استر فاطمه راه می رفتند. این مولف خود عروسی زهرا (ع) را در ذوالحجه سال دوم هجری نوشته است در حالی كه ام سلمه سال چهارم هجری و حفصه پس از جنگ بدر به همسری پیغمبر (ص) در آمده اند و در سال عروسی زهرا (س) تنها سوده و عایشه در خانه پیغمبر (ص) بسر می بردند... و در پایان حضور جعفر طیار برادر حضرت علی علیه السلام را مطرح كرده و می گوید: جعفر در این تاریخ در حبشه بوده است. و از كتاب سیره ابن هشام نقل می كند كه جعفر در سال هفتم هجری پس از فتح خیبر به همراه همسرش اسماء بنت عمیس از حبشه به مدینه بازگشت و می نویسد كه پیغمبر (ص) هنگام بازگشت جعفر از حبشه فرمود: به كدام یك از این دو شادمان باشم (فتح خیبر یا بازگشت جعفر) [5] .
و در بحار نیز چنین می خوانیم:
اسماءبنت عمیس (كه پس از این داستانش ذكر خواهد شد كه در شب زفاف حضرت زهرا علیهاسلام متكفل رفع نیازمندیهای عروس بوده) در زمان عروسی حضرت زهرا علیهاسلام به همراه شوهرش در حبشه بسر می برد و در سال هفتم هجری از حبشه به مدینه برگشته اند.
این بانو ابتدا همسر جعفرطیار بود و پس از شهادت همسرش به همسری ابوبكر در آمد و فرزندی بنام محمدبن ابی بكر از او به دنیا آمد (این پسر، همان است كه از یاران حضرت علی علیه السلام شد و آن حضرت می فرمود نگویید محمدبن ابی بكر بلكه بگوئید محمدبن علی به خاطر فضایلی كه در این جوان وجود داشت) بعد از فوت ابوبكر، اسماءبنت عمیس به همسری علی علیه السلام در آمد [6] .
و نیز در همان سند آمده كه آن بانویی كه بنام اسماء در عروسی حضرت زهرا علیهاسلام بوده اسماء دختر یزیدبن سكن انصاری است، كه به غلط اسماءبنت عمیس نقل شده است و دیگر این كه كنیه این خانم ام سلمه است كه به او خطیبةالنساء می گفتند یعنی در مدینه این خانم را معمولاً به خواستگاری دخترها می فرستادند. پس نه اسماء، اسماءبنت عمیس است و نه ام سلمه، ام سلمه همسر رسول خدا (ص).
و بعضی نیز نقل كرده اند: اسماء بنت عمیس در عروسی نبوده بلكه (سلمی بنت عمیس همسر حمزه بوده است) [7] .
رسول خدا (ص) دختران عبدالمطلب و زنان مهاجر و انصار را فرمود تا همراه فاطمه به خانه علی (ع) روند. و در راه شادمانی نمایند و اشعاری كه نمایانگر این شادمانی است بخوانند لیكن سخنانی نباشد كه خدا را خوش نیاید. آنان عروس را بر استری كه شهباء نام داشت (یا برشتری)نشاندند و به روایتی نام آن استری كه عروس را بر آن سوار كردند دُلدُل بود.
سلمان فارسی زمام دار استر بود حمزه و عقیل و جعفر و دیگر بنی هاشم در پس آن می رفتند زنان پیغمبر (ص) پیشاپیش عروس بودند و چنین می خواندند.
ام سلمه می خواند:
سرن بعون الله یا جاراتی
واشكرنه فی كل حالات
واذكرن ما انعم ربّ العُلی
من كشف مكروه و آفات
فقد هدانا بعد كفر وقد
انعشنا رب السماوات
وسرن مع خیرنساء الوری
تفدی بعمات و خالات
یا بنت من فضله ذوالعلی
با لوحی منه و الرسالات. [1] .
ترجمه: بروید ای هووهای من بیاری خدا و سپاس گویید خداوند تعالی را در تمام حالات و بیاد آرید كه خداوند بزرگ بر ما منت نهاد بلاها و آفات را برطرف كرد. نامسلمان بودیم ما را هدایت فرمود و ضعیف بودیم ما را توانایی و نیروبخشید و بروید همراه بهترین زنان كه فدای او باد همه خویشان، عمه ها و خاله ها ای دختر آن پیغمبری كه خداوند متعال برتری داد او را بر دیگران به پیغمبری و وحی از آسمان حفصه دختر عمر چنین می خواند:
فاطمة خیرالنساء البشر
و من لها وجه كوجه القمر
فضلك الله علی كل الوری
بفضل من خص بای الزمر
زوجك الله فتی فاضلاً
اعنی علیاً خیر من فی الحضر
فسرن جاراتی بها انها
كریمة بنت عظیم الخطر [2] .
ترجمه: بهترین زنان از جنس بشر است و كیست مثل فاطمه كه چهره اش مانند ماه باشد خدایت برتری داد بر جهانیان به فضیلت پدری كه مخصوص او گردانید آیات قرآن را تو را به ازدواج جوانمردی فاضل در آورد یعنی علی علیه السلام كه بهتر است از همگان پس ببرید ای هووهای من او را كه بزرگوار است و دختر بهترین پیامبران و بزرگ بزرگان مورخان از دیگر زنان و همسران پیامبر (ص) مطالبی را نقل كرده اند كه برای پرهیز از طولانی شدن، از آوردن همه آنها خودداری نموده و فقط سرودی را كه معاذه مادر سعدبن معاذ می خوانده نقل می كنیم.
آورده اند كه معاذه نیز چنین می خواند:
اقول قولاً فیه مافیه
و اذكر الخیر و ابدیه
محمد خیر بنی آدم
ما فیه من كبر ولاتیه
بفضله عَرَّفنا رشدنا
فالله بالخیر مجازیه
ونحن مع بنت نبّی الهدی
ذی شرف قد مكنت فیه
فی ذروة شامخة اصلها
فما اری شیئاً یدانیه. [3] .
سخنی جز آن كه باید نمی گویم،
و بجز راه نكو نمی پویم، نیكو می گویم، و نیكویی را فاش می نمایم.
محمدصلی الله علیه وآله بهترین فرزندان آدم است و از لاف و خودپسندی در امان است به بركت وجود آن حضرت ما راه رشد و درستكاری خود را دریافتیم خدا به نیكی پاداش می دهد و ما به همراه دختر پیغمبر صاحب شرف، شرافت و بزرگی در وجودش ریشه دارد صاحب بزرگی و جلال است كسی كه همتای او را در جهان نمی بینم.
نویسنده كتاب زندگانی فاطمه زهرا [4] كه خود از استادان زبده است در پایان این مطالب نوشته: چنانكه نوشته شده این روایت را بدین صورت از مناقب این شهر آشوب آوردم و او سند خود را كتاب مولد فاطمه و روایت ابن بابویه كه از بزرگان علمای امامیه است معرفی می كند اما پذیرفتن داستان بدین صورت دشوار است نخست چیزی كه ما را دچار تردید می سازد این است كه می گوید: زنان پیغمبر پیشاپیش استر فاطمه راه می رفتند. این مولف خود عروسی زهرا (ع) را در ذوالحجه سال دوم هجری نوشته است در حالی كه ام سلمه سال چهارم هجری و حفصه پس از جنگ بدر به همسری پیغمبر (ص) در آمده اند و در سال عروسی زهرا (س) تنها سوده و عایشه در خانه پیغمبر (ص) بسر می بردند... و در پایان حضور جعفر طیار برادر حضرت علی علیه السلام را مطرح كرده و می گوید: جعفر در این تاریخ در حبشه بوده است. و از كتاب سیره ابن هشام نقل می كند كه جعفر در سال هفتم هجری پس از فتح خیبر به همراه همسرش اسماء بنت عمیس از حبشه به مدینه بازگشت و می نویسد كه پیغمبر (ص) هنگام بازگشت جعفر از حبشه فرمود: به كدام یك از این دو شادمان باشم (فتح خیبر یا بازگشت جعفر) [5] .
و در بحار نیز چنین می خوانیم:
اسماءبنت عمیس (كه پس از این داستانش ذكر خواهد شد كه در شب زفاف حضرت زهرا علیهاسلام متكفل رفع نیازمندیهای عروس بوده) در زمان عروسی حضرت زهرا علیهاسلام به همراه شوهرش در حبشه بسر می برد و در سال هفتم هجری از حبشه به مدینه برگشته اند.
این بانو ابتدا همسر جعفرطیار بود و پس از شهادت همسرش به همسری ابوبكر در آمد و فرزندی بنام محمدبن ابی بكر از او به دنیا آمد (این پسر، همان است كه از یاران حضرت علی علیه السلام شد و آن حضرت می فرمود نگویید محمدبن ابی بكر بلكه بگوئید محمدبن علی به خاطر فضایلی كه در این جوان وجود داشت) بعد از فوت ابوبكر، اسماءبنت عمیس به همسری علی علیه السلام در آمد [6] .
و نیز در همان سند آمده كه آن بانویی كه بنام اسماء در عروسی حضرت زهرا علیهاسلام بوده اسماء دختر یزیدبن سكن انصاری است، كه به غلط اسماءبنت عمیس نقل شده است و دیگر این كه كنیه این خانم ام سلمه است كه به او خطیبةالنساء می گفتند یعنی در مدینه این خانم را معمولاً به خواستگاری دخترها می فرستادند. پس نه اسماء، اسماءبنت عمیس است و نه ام سلمه، ام سلمه همسر رسول خدا (ص).
و بعضی نیز نقل كرده اند: اسماء بنت عمیس در عروسی نبوده بلكه (سلمی بنت عمیس همسر حمزه بوده است) [7] .
[1] زندگاني فاطنه الزهرا/63.
[2] همان سند/64.
[3] زندگاني فاطمه الزهرا تأليف دكتر شهيدي /65.
[4] دكتر شهيدي.
[5] زندگاني فاطمه زهرا/69 نقل از كتاب ابن هشام، ج 414/ 3.
[6] بحار، ج 134 /43.
[7] بيت الاحزان مترجم / 61 نقل از اعيان الشيعه ج 313/1.